Inheemse druivenWIJNBOUW

Waarom biodiversiteit zo belangrijk is voor de wijnbouw

In de wijnbouw gaat veel aandacht naar de zogenaamde internationale druivenrassen: Merlot, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Syrah, Riesling… Het is de wijnindustrie die overal de aanplant van dezelfde druivenrassen stimuleert en via een doordachte marketing ook de vraag bij de consument genereert. Maar dat is een gevaarlijke evolutie, zeker in het licht van de klimaatcrisis. De wijnindustrie organiseert zo zijn eigen toekomstige crisis. Het is tijd voor een andere aanpak.

Natuurlijk is Chardonnay een fantastische druif om volle witte wijn van te maken. Zijn kameleon-karakter om zich aan te passen aan diverse omstandigheden is ronduit fantastisch. Er is ook niets mis met een stevige Cabernet Sauvignon of een kruidige Riesling. Maar… is het nu werkelijk nodig en nuttig om over de ganse planeet alleen dezelfde vijf of zes druivenrassen aan te planten? En is dit niet ronduit gevaarlijk?

De rijkdom van de biodiversiteit

Het is een beetje een abstracte term, die biodiversiteit. Waar slaat dat nu op? Wel, het is een verzamelterm voor de uitzonderlijke variatie aan levensvormen op aarde. Dat gaat ten eerste over de diversiteit aan soorten: dieren, planten en zwammen. Of nog: algen, virussen en bacteriën. Ten tweede slaat het op de diversiteit aan genen, erfelijke informatie dus, binnen eenzelfde soort. Daardoor ontstaan verschillen in vorm, grootte en kleur. Iets wat we bij druivenrassen duidelijk waarnemen. Ten derde gaat het om de diversiteit aan ecosystemen: bossen, woestijnen en moerassen bijvoorbeeld. Maar ook vijvers en koraalriffen, maar ook parken, steden en landbouwgebieden.

De druifluis trok een spoor van vernieling door Europa: wijnboeren en wijnhuizen gingen massaal failliet.

Die biodiversiteit vorm een enorme bron van rijkdom. Een rijkdom die mens gebruikt om zijn leefomgeving naar zijn hand te zetten. Biodiversiteit betekent voor de mens voedsel, bouwmateriaal en brandstof. Het betekent ook medicijnen en kleding. Alleen, de mens bedreigt die biodiversiteit. Hoeveel planten- en diersoorten zijn er al niet uitgestorven door toedoen van de mens? Biologen spreken zelfs van een zesde golf aan uitsterven van planten- en diersoorten. Een trend waar zeker ook de klimaatcrisis aan bijdraagt. Tegen het einde van de 21ste eeuw zou dat volgens wetenschappers zelfs wel eens dé belangrijkste oorzaak kunnen worden van het uitsterven van planten- en diersoorten.

Natuurlijke mutaties

Terug naar de druiven. Natuurlijke mutaties spelen een belangrijke rol. Het voordeel is dat de verschillende varianten van druivenrassen zich kunnen aanpassen aan verschillende klimatologische omstandigheden. Sommige druivenrassen gedijen beter in een koel klimaat, denk maar aan Pinot Noir of Sauvignon Blanc. Andere druivenrassen doen het dan weer beter in een warm klimaat zoals de Touriga Nacional uit Portugal. Deze druif gaat men in Bordeaux nu trouwens ook inzetten om de gevolgen van de klimaatcrisis op te vangen, net als zes andere druivenrassen. Nog andere druivenrassen gaan dan weer beter om met droogte. De blauwe Grenache bijvoorbeeld kan goed tegen een gebrek aan water.

Druifluis

Die biodiversiteit is dus belangrijk voor de wijnbouw, ook voor de preventie van ziektes. De sector kan er trouwens van meespreken. Weet je het nog: het verhaal van de druifluis? Die kwaal kwam overwaaien uit de Verenigde Staten. In 1863 kwamen er al signalen dat uit de Rhône: de wijnstokken stierven er één na één af. Het was het begin van een grote ramp. De ene wijngaard na de andere werd aangetast. De druifluis trok een spoor van vernieling door Europa: wijnboeren en wijnhuizen gingen massaal failliet. Het duurde ruim 20 jaar voordat men een oplossing vond. Iemand ontdekte dat men de druifluis kon voorkomen door de Europese druiven te enten op Amerikaanse wortelstokken.

Koop ook eens wijn van andere, minder bekende druiven. Ons ecosysteem en je smaakpapillen zullen er wel bij varen.

Ook de meeldauw kwam overwaaien uit de VS. Die kwaal is lastiger te bestrijden, maar het ene druivenras kan er al beter tegen dan het andere. Een grote poel aan genen is zeker van belang. Zo ontwikkelt men nieuwe druivenrassen die beter tegen deze ziekte bestand zijn.

Genieten van inheemse druivenrassen

Jancis Robinson, wijnexpert en auteur, gaf een gids uit met maar liefst 1.368 druivenrassen die commercieel in gebruik zijn. Er is dus, zeker in Europa, een rijkdom aan druivenrassen te vinden. Het is verstandig om die rijkdom te koesteren. Want naarmate er minder varianten bestaan van een gewas, wordt dit gewas altijd maar kwetsbaarder. Een monocultuur van maar enkele druivenrassen leidt gegarandeerd tot problemen. Een onverstandige zet.

We zullen ze nog nodig hebben, die schare aan druivenrassen. Al was het maar om de gevolgen van de klimaatopwarming te counteren. Want hoe meer ons klimaat opwarmt, hoe moeilijker de wijnstokken zich aanpassen aan hogere temperaturen. Wijnbouwers experimenteren nu al volop om ook deze strijd te winnen.

Een job voor de consument

Maar ze zijn er dus, die talloze inheemse druivenrassen. Of het nu gaat over een Godello uit Spanje, een Pecorino, Nero d’Avola of Nerello Mascalese uit Italië of een Trincadeira uit Portugal. Ze bestaan en als je goed zoekt, vind je hun respectieve wijnen ook in de wijnhandel. De consument kan dus gemakkelijk zijn of haar steentje bijdragen aan het behoud van de biodiversiteit. Koop dus niet alleen Pinot Noir of Chardonnay. Koop ook eens wijn van andere, minder bekende druiven. Ons ecosysteem en je smaakpapillen zullen er wel bij varen. Skol!

Photo by Wendell Shinn on Unsplash


Lees ook de volgende artikels:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.